De menselijke geest heeft een schat aan tot nadenken stemmende films geïnspireerd over zijn complexe werking en talloze pathologieën.
Hier zijn vijf filmklassiekers die in de diepten van de menselijke psyche duiken:
1. Someone Flew Over the Cuckoo’s Nest – Miloš Forman (1975)
Deze film, met Jack Nicholson in de hoofdrol, is een van de grote juweeltjes van de zevende kunst geworden. Het won vijf Oscars, waaronder Beste Film, in 1975.
De film vertelt het verhaal van Randle, een man met een revolutionaire geest die onder strenge discipline wordt opgesloten in een psychiatrisch ziekenhuis. Daar zal de hoofdpersoon verantwoordelijk zijn voor het door elkaar schudden van de strenge regels van de instelling.
Deze film bekritiseert het functioneren van een systeem dat de zieken onderwerpt in plaats van ze te genezen. Er worden ook meerdere personages met verschillende psychische stoornissen in geprofileerd. Deze personages maken de kijker bewust van de traditionele notie van “geestesziekte”.
2. The Metal Jacket – Stanley Kubrick (1987)
Een diepgaande reflectie op de mens, die het debat opent over de zinloosheid van oorlog en de ontmenselijking van soldaten.
Deze film vertelt het verhaal van een groep dienstplichtigen die uiteindelijk onverschillig worden door de strenge training die ze ondergaan als voorbereiding op de Vietnamoorlog.
De film laat zien hoe gewelddadige methodes leiden tot persoonlijkheidsstoornissen die angst en onzekerheid in de personages opbouwen. De film werd genomineerd voor een Oscar in de categorie ‘Beste bewerkte scenario’.
3. A Clockwork Orange – Stanley Kubrick (1971)
De film focust op het verhaal van Alex, een gewelddadige crimineel die houdt van klassieke muziek en lijdt aan een antisociale persoonlijkheidsstoornis, ook bekend als sociopathie.
In het licht van zijn misdaden besluiten de autoriteiten om Alex te onderwerpen aan een experimentele psychiatrische behandeling die zijn gedrag radicaal verandert, maar tegen welke prijs?
De film bekritiseert gedragsbehandelingen en de effecten ervan op het vermogen van het individu om bewuste keuzes te maken. De film was zeer controversieel en werd genomineerd voor vier Oscars.
4. The Wave – Dennis Gansel (2008)
Deze Duitse film vertelt het verhaal van het experiment van een leraar met zijn leerlingen op een middelbare school om de werking van totalitaire regimes en hun invloed op de democratie uit te leggen.
Naarmate het verhaal zich ontvouwt, wordt duidelijk hoe een eenvoudig klassenproject een reeks acties in gang zet die de emotionele stabiliteit van de deelnemers in gevaar brengt. Het is een duidelijke demonstratie van de kracht van massa die leidt tot uniformiteit en het vervagen van individualiteit. Het drama in deze film is ook gerelateerd aan het lage zelfbeeld van de personages.
5. Psycho – Alfred Hitchcock (1960)
Deze film draait om het verhaal van Marion, een vrouw die na het stelen van $40.000 in haar auto op de vlucht slaat en verblijft in een hotel dat wordt gerund door Norman Bates. Daar vinden onverwachte gebeurtenissen plaats.
Psycho geeft een schrijnend beeld van gespleten persoonlijkheidsstoornissen en staat bekend als de “eerste psychoanalytische thriller” die verwijst naar de drie niveaus van de menselijke geest (volgens Freud): het Overself, het Ego en het Id.
De film werd genomineerd voor vier Oscars en hoewel deze er geen won, wordt het tegenwoordig erkend als een kunstwerk.